Kosova’dan sonra Makedonya’ya geçen BALKANSİAD Heyeti yoğun program ile görüşmelerine hız kesmeden devam etti. Makedonya Devlet Bakanı ve Ekonomi Odaları ile görüşen katılımcıların bir sonraki ziyaretleri ise Türkiye Cumhuriyeti Üsküp Büyükelçisi Gürol Sökmensüer oldu.
Türkiye Cumhuriyeti Üsküp Büyükelçisi Gürol Sökmensüer, Makedonya Ekonomisi hakkında BALKANSİAD Heyetine bilgi verdi. Sökmensüer, “Makedonya küçük bir pazar. İşsizlik yüzde otuz beşlerde. Yatırımcıyı dört gözle bekliyorlar. Buna rağmen iş adamlarının önünü tıkayan bazı kanunları da var. Hükümette bunun bilincinde. Makedonya ile Türkiye arasındaki ticari ilişkiler her geçen gün artıyor. Siyasi iradenin Türkiye’ye karşı kafasındaki bulutlar dağıldı. Makedonya’da öncelikle otel ihtiyacı ön plana çıkıyor. Makedonya’nın gözünde Türkiye, dünya çağında iyi bir noktaya ulaştı. Buradaki yatırım olanaklarını kendi gözünüzle görmeniz isabetli bir karar. Özellikle gıda konusunda ülkeye Sırbistan ve Hırvatistan pazarı hakim. Biz bu alanlarda Türk iş adamlarının daha etkin rol oynamasını istiyoruz” şeklinde konuştu.
Sökmensüer, Avrupa Birliği üyeliği için de Makedonya’nın iyi bir ilerleme kaydettiğini bazı sorunların aşıldıktan sonra AB kapılarının Makedonya içinde açılacağını ümit ettiklerini söyledi.
BALKANSİAD’ın Bursa ve Türkiye’de ki önemini ve yerini anlatan BALKANSİAD Başkanı Naci Şahin, “ Bursa’nın önemli işadamlarını bünyesinde bulunduran güçlü bir yapımız var. Balkanlara bakış açımız diğer siadlardan çok farklı. Son ziyaretimizden bu yana Makedonya’nın büyük bir gelişme yaşadığını gördük. Kökeni buraya dayanan işadamlarımız bölgeye yatırım yapabilir” dedi.
Makedonya’nın AB sürecini de değerlendiren Şahin, “Makedonya’nın yakın gelecekte AB üyeliği bu ülkeye yatırım yapılması için büyük bir etken. Ülkenin Avrupa’ya çok yakın bir pazar olması da bu bölgeye yatırım işini cazip kılıyor. Biz Makedonya’ya 650 milyonluk bir pazar olarak görüyoruz. Yunanistan, Bulgaristan ve diğer Avrupa ülkelerinde krizin etkileri hala devam ederken Türkiye büyüyüp güçleniyor. Türk iş adamının güçlü olması devletin de güçlü olması anlamına geliyor. Global dünyada sıcak para sürekli yer değiştiriyor. Türk iş adamları her gittiği yerde tuttuğunu koparan bir yapıya sahip. Bu yüzden Makedonya’ya da gerekli ekonomik katkıyı sağlayacağımıza inanıyoruz” ifadelerini kullandı.
MAKEDONYA YATIRIM İÇİN TÜRK İŞ ADAMLARINI BEKLİYOR
Büyükelçilik ziyaretinin ardından BALKANSİAD heyeti Makedonya Türkiye Ticaret Odası (MATTO) ve Makedonya Türk Sivil Toplum Teşkilat Birliği(MATÜSİTEB) üyeleriyle bir araya geldi.
Türkiye Cumhuriyeti Üsküp Büyükelçiliği Ticaret Müşaviri Şenol Türkyılmaz’ın da hazır bulunduğu görüşmelerde BALKANSİAD Başkanı Naci Şahin, Türk işadamlarının Makedonya’da yatırım ve iş yapmaları için araştırma yaptıklarını ifade etti. Makedonya’ ya daha çok Türk işadamının gelmesi MATTO ve MATÜSİTEB yönetimlerinin güzel çalışmalar yaptıklarını belirten Şahin, “Türkiye’nin ve Bursa’nın Balkanlar’la olan bağını güçlendirmeye çalışıyoruz. Karşılıklı menfaatler oluştukça işadamı yatırım yapacaktır. Makedonya’dan iyi izlenimlerle ayrılacağız. Makedonya konumu itibariyle bizim için önemli” dedi.
Holiday Inn Otel’de gerçekleşen toplantının ilki BALKANSİAD ve MATTO üyeleri arasında gerçekleştirildi. MATTO Başkanı Eyüp Kahveci, Makedonya’daki Türk yatırımları hakkında BALKANSİAD heyetine bilgi verdi. 2015 yılına kadar Makedonya’da Türk sermayesini 2 milyar Avro’ya çıkarmayı hedeflediklerini söyleyen Kahveci, bu rakamların GSMH yüzde 15’ine tekabül ettiğini ifade etti. Makedonya’da sağlık, turizm, inşaat, tarım yatırımları açığı bulunduğunun altını çizen Kahveci, Makedonya’nın çok güvenli bir ülke olduğuna işaret etti.
Makedonya turizmi hakkında da bilgi veren MATTO Başkanı Kahveci, Makedonya’da istatistikleme kültürleri açısından sıkıntı olduğunu söyledi. Bu nedenle ülkeye giriş yapan turistlerin çok azının kayıt altına alındığı bilgisini veren Kahveci, “Resmi rakamlara göre 2010 yılında 5 bin Türk turist bu ülkeye gelmiş. Biz bu sayının çok yukarıda olduğunu biliyoruz. Turizm için yeterli potansiyel olmasına rağmen otel ve hizmet sektöründe ciddi sıkıntı var. 2014-2020 yılları arasında Makedonya turizmde büyük bir pazara sahip olmak istiyor. Dünyanın üçüncü büyük gölü olma özelliğine sahip Ohri’de devlet turizm bölgeleri oluşturdu. Metrekaresi 1 Avro’dan arsa tahsis ediliyor” dedi.
Makedonya’daki inşaat ve finans sektörü hakkında da bilgi veren Kahveci konuşmasına şöyle devam etti:
“Makedonya’da kayıt dışı ekonomi hat safhada. Reel işsizlik oranı yüzde 18’lerde. Ülkede 18 yaşını doldurmamış 480 bin kişi var. Makedonya’da metrekaresi 900-2000 bin arasında konut fiyatları değişiyor. İnşaat maliyetleri Türkiye ile aynı. 300 bin kişi Avrupa ülkelerinde çalışıyor. Makedonya’da konut satışlarında son bir yılda Avrupa’daki kriz nedeniyle düşüş var. Yurt dışından gelen yıldan 1 milyar Avro gurbetçi parası var. Kapitalizmin sınıflar arasındaki farkı Makedonya oluşmaya başladı. Makedonya her sektöre yatır yapabilirsiniz. Ticaret açısından her şeyi alıp-satabilirsiniz. İki ülke arasında yasal düzenlemeler tamamlandı. Sanayi üretiminde sıfır gümrükle gelebilirsiniz. Makedonya’da geleneksel işleri yapmak yerine proje üreten kazanıyor. Bu bölgeler henüz değerini bulmadı.”
MATÜSİTEB ile düzenlenen toplantıya ile Makedonya Türk Sivil Toplum Teşkilat Birliği Başkanı Tahsin İbrahim, yönetim kurulu üyesi Dr. Şenol Tahir, genel sekreter Semir Ameti katıldı. MATÜSİTEB Başkanı Tahsin İbrahim, Türkiye’nin ekonomik alanda kalkınmasının Makedonya’daki Türklerin gücünü artırdığını söyledi. İbrahim, “Türkiye’nin Balkanlar’a elini ne kadar uzanırsa bizim gücümüz artıyor. MATSÜTEB TİKA destekli bir kurum. 2005 yılında TİKA’nın Makedonya’ya gelmesi, buradaki Türk azınlığın gücünü arttırdı. Balkanlar’da TİKA’nın çok doğru hizmetleri oldu. Türkiye’den bir istedik iki aldık. Özellikle eğitim alanında çok büyük TİKA’nın desteği var. Türkiye’den işadamlarının gelmesi bizim için çok önemli. Türkiye’den gelen işadamları önemli başarılara imza atıyor. Makedonya’nın yüzde 40’ı Türk, Arnavut ve Boşnak’lardan oluşan Müslümanlardan oluşuyor. Makedonya’da Türk olmak ayrıcalık oldu. Türkiye Makedonya’da biraz geç kaldı. Yunanistan ekonomik alanda Makedonya’da daha güçlü oldu. Makedonya ile Yunanistan arasındaki isim problemi halen devam ediyor. Ekonomi büyük bölümde Yunanistan’a bağlıydı. Ancak Yunanistan’daki ekonomik kriz nedeniyle Makedonya Türkiye’ye daha da yakınlaştı” dedi.
Yapılan ikili görüşmelerden sonra BALKANSİAD Başkanı Naci Şahin ve Yüksek İştişare Kurulu Başkanı Vehbi Varlık tarafından heyetlere Makedonya ziyareti anısına düzenlenen plaket ve çeşitli hediyeler takdim edildi.
